Exercise Three

Hei mahi pānui 13-5

Tēnā, pānuitia te kōrero e whai ake nei, ka whakautu ai i ngā pātai.

He kōrero tēnei mō te Hāhi Ringatū, he mea tango tēnei kōrero nō te whārangi ipurangi o Te Ao Hou me te pukapuka o Te Ao Hurihuri he kōrero nā Wī Tārei, ā, kua whakamāoritia.

I tīmata te Hāhi Ringatū i te tau 1862. I te tau 1867 i panaa a Te Kooti Rikirangi ki ngā motu o Wharekauri, e mōhiotia whānuitia ana i ēnei rā he mea pōrangi ngā heitara. Engari i a ia i reira, i mauheretia, ka kauwhau a Te Kooti i ngā akoranga, i ngā Karaipiture o te Hāhi Ringatū. Ahakoa, ko te nuinga o ngā tāngata i roto i taua whare herehere nō te Hāhi Hauhau, kua hurihuri rātou ki tō Te Kooti hāhi. He rerekē te hāhi nei i te Hauhau. Ko te wāhi, ko te rohe rānei e tino whai kaha ana i te hāhi nei, ko tērā o Te Moana a Toitehuatahi me Te Urewera. Ko ngā hui nui rawa o te hāhi nei, ko te rā Hāpeti, he huinga a te rā tuatahi o te tau hou Pākehā me tētehi hui i te marama o Pipiri. Engari, ko te rā e tino whakahirahira ana mō te Hāhi Ringatū ko te Tekaumārua. Ko te rā 12 o ia marama, ka huri haere ki tērā marae ki tērā marae ngā huinga, ā, ka kati te marae mai i te pō o te 11 ki te pō o te 12. E whakahaeretia ana ngā hui mā te karakia, mā te kōrero, mā te waiata, mā te hīmene hoki, kāore e taea te kōrero atu i ngā waiata i ngā hīmene hoki. Ko te tohu, te tohu i tapaa te hāhi nei, whai muri i ngā karakia ka whakamutua ki te whakatū ringa. I ngā rā o mua, kīhai koe i paku tuhi i ētehi pitopito kōrero, kāore he pukapuka hoki hei āwhina i a koe ki te ako i ngā hīmene me ngā waiata, koinā te ture a Te Kooti me maumahara koe i ngā kupu katoa, tuhia ki tō rae. I mate a Te Kooti Rikirangi i te tau 1893.

Don’t forget to use commas, question marks, and fullstops and macrons where appropriate (ā,ē,ī,ō, and ū).

Nā wai tēnei hāhi i tīmata ai?

Nōnawhea tēnei hāhi i tīmata ai?

Ko ēwhea ngā iwi e kīia nei e hono ana ki tēnei hāhi?

Ko tēwhea rā te rā tino whakahirahira o te Hāhi Ringatū

He aha te tohu o te hāhi nei?

Nōnawhea a Te Kooti i mate ai?

I panaa a Te Kooti ki tēwhea motu?


Ka taea e koe te tuhi pitopito kōrero hei āwhina i a koe ki te ako i ngā karakia o te Hāhi Ringatū?