Exercise Seven

Special uses of tere, kaha and paku

Ka tere hōhā rātou i a ia
Special uses of tere, kaha and paku

tere
fast/speed

kaha
strength/intense

paku
small/little

Ko ngā kupu e toru nei he momo tūāhua katoa, ā, kua akona kētia e koe ētahi kupu tūāhua ka taea te tū ki te taha o tētahi atu kupu kia whānui ake tōna whakamāramatanga. Hei te whārangi 65-66 o Te Māhuri te whānuitanga o ēnei kōrero. Heoi anō, kia kotahi atu tātou ki ngā tūāhua e toru nei. Ki te tāpiri ēnei kupu tūāhua ki mua i ngā kupu tūmāhi me ngā kupu tūingoa, ka whakawhāitihia tōna tikanga. Tirohia ngā kupu e rua kei raro iho.

Hei tauira 1:

riri
angry

moe
sleep

Mehemea ka tāpiri atu koe i tētahi o ngā tūāhua e toru nei ki ngā kupu i runga ake ka rerekē tōna tikanga, pēnei i raro iho.

Hei tauira 2:

tere riri
quick to anger

kaha riri
great anger

paku riri
a tiny bit angry

tere moe
quick went to sleep

kaha moe
slept heavily

paku moe
a little sleep

Ko ngā tauira e whai ake nei e whakaatu ana i te whakamahinga o ngā tūāhua nei ki roto i ētahi rerenga kōrero.

Hei tauira 3:

Nā te tamaiti hōhā, ka tere riri te koroua.
Because of the annoying child, the old man was quick to anger.

Kāore au i taea te paku moe ināpō.
I wasn’t able to get one bit of sleep last night.

Nā te kaha mamae o tōna waewae, ka kaha hāparangi te pēpi.
Because his leg was so sore, the baby screamed his lungs out.

He aha tāu e kaha pīrangi ana?
What is it that you want so much?

He aha te kupu tūāhua e ngaro ana?

Don’t forget to use commas, question marks, and fullstops and macrons where appropriate (ā,ē,ī,ō, and ū).

Ka

hōhā ahau i ngā tamariki nohinohi.

Auē, te

haunga o te whare nei!

Ka kite ia i taku pēke hou, ka

tono ia ki tōna whāea kia hokona tētahi pēke hou hoki māna.

Kāore tētahi i

āwhina mai i ahau.

Ka tae atu mātou ki te tāone, he

hiahia nōku ki te haere ki te wharepaku.

Ka

mōhio a Hone he tangata kūware te nanakia rā.

I te taenga atu ki tātahi, ka

oma te tīma ki te wai.

Kāore a Hera i

mōhio mai i ahau.