Exercise Five

Hei mahi pānui 10-4

Pānuitia ngā kōrero e whai ake nei, ā, kimihia ngā kupu i roto i ngā kōrero e ōrite ana ki ngā kupu i raro iho nei, arā, tuhia te/ngā reta o ia kupu e ōrite ana te tikanga ki ia kupu o ngā korero.

He wāhanga tēnei nō te kōrero a Rāwhiti Īhaka i kitea nei i te pukapuka o Te Kōhure nā John Moorfield i te whārangi 193.

Ka tae mai ngā wakarere

I te hāwhe pāhi i te ono, ka huri tō mātou taraka, ka heke muri anō ki raro. E toru hāora, horekau anō mātou i tatū. Kua karanga mai ngā kaititiro wakarere, ‘Kia tūpato! E rere mai nei ngā kāhui wakarere. Tatū ki raro!’

Ka karanga atu ahau, ‘Kāhore! Kia ū! Kaua e makere! Mehemea ki te tū tātou, kua raruraru katoa te ope taraka nei. Me heke tonu tātou ki raro.’

Ngā taraka e haere nei, e hīpoki ana ki te kupenga taura. I pēneingia ai, kia pakeke ai te kitea iho i ngā wakarere. Tatū rawa atu mātou i te tekau karaka, e mura ana ngā hīpoki o tō mātou taraka. Tioro pai ngā taringa i te pakū, i te pakū o te bomb. I roa ai mātou ka tatū, he tino nō te taraka tītaritari, i runga o te huarahi.

I te tekau mā rua karaka ka karangatia mai mātou, kia whakatika, kia haere. Tokotoru o mātou i mahue atu i reira. Ko te marara o ngā taraka, e toru taraka ki te māero. Ko te tere o te haere, i ngā horo katoa. Takitahi nei ngā wakarere i puta mai ki te whakararuraru i a mātou. I te kaha o te haere, kīhai mātou i eke ki runga, ka tū, i te wera o te mihīni. Ka mātao, ka haere anō mātou.

a. mātao
e. pakū
i. tītaritari
o. opeu.
u. tioro
ha. hipoki
he. makere
hi. raruraru
ho. kāhui
hu. mehemea

Don’t forget to use commas, question marks, and fullstops and macrons where appropriate (ā,ē,ī,ō, and ū).

taka

ngohi

taupoki

pehu

tekekō

whakaehu

whēnā

pūreireitanga

kōpeke

pōraruraru