Hei mahi aroā

Pānuitia ngā kōrero mō te whakapapa e whai iho nei.

He wāhanga noa iho tēnei nā te kōrero a Te Wharehuia Milroy i kitea nei i te pukapuka o Te Kōhure nā John Moorfield i te whārangi 237.

Ko te tuarima o ngā kaupapa o tēnei mea o te whakapapa, kei runga i te kōrero nei o te mana. Koinei au e whakamārama ake nei i te tūpato o te Māori i roto i te kaupapa tuawhā, ki te moemoe anō ki a ia anō, nā te mea ka taea te whaiwhai haere i te āhua o tēnei mea, o te mana, o te tuku iho rānei o te mana ki roto ki a rātou anō. Nā, ko te mana e kōrerotia ake nei ko te mana o te tuakana i roto i ngā tūranga whānau. I ngā wā hoki o mua ka tuku iho ki te mātāmua te mana o te tuakana, te tuakanatanga rānei. Ko tāna mahi he waha kōrero ia nō te iwi, nō te whānau rānei, nō te hapū rānei, he waha kōrero ia i runga i ngā kaupapa i ngā take e whiriwhiria ai mō roto o aua whānau, o aua hapū, o aua iwi. I tua atu i tērā, māna e whakatau he aha rā te āhuatanga e ara ake i roto i te noho a te whānau ka riro māna hei whiriwhiri, otirā, ahakoa kōrerorerotia, kei a ia te kupu whakamutunga. He mana tērā kua whakanohoia ki runga ki a ia, ki runga i te āhuatanga o te mātāmua, tuarua o te tuakana o tērā whānau katoa. Engari, me whakamārama ake anō au i runga i ērā kōrero. I ngā wā o mua ko te mātāmua tāne anō o ngā tamariki te mea i taka iho ai te mana o te whānau ki runga ki a ia hei whakatau i ngā kōrero a te whānau, i ngā whakaaro o te whānau, ahakoa he aha te take. I roto i ēnei rā kua kore e pērā te noho a te Māori i runga i ngā whakahaehae a te ao hurihuri nei i ngā whānau kua wehewehe atu ki roto i ngā tāone, kua rerekē te noho mai i reira. Kua kore e rerekē ake i ā te nuinga e noho mai ana i reira, ahakoa he aha te iwi kua pērā tonu anō te noho a te Māori i ērā tāngata i ēnei rā. Engari, i aua wā o mua arā kē anō te kaupapa a te mātāmua, a te tuakana me te aha, i roto anō i taua kōrero o te mana rā, i raro anō i ngā tikanga a te Māori ka tukuna iho tērā mana ki runga i te mātāmua. Ki te kore te mātāmua e āhei ki te waha i aua kaupapa, ka noho tonu te āhua o te tuakanatanga ki runga ki a ia, arā, te mana o te mātāmua ka noho tonu ki runga ki a ia. Engari, e taea ana te whakawhiti ake i ētahi o ngā mahi ki te mea o muri mai i a ia, ki ngā mea rānei o muri mai i a ia. Ko wai te mea ka taea e ia te waha taua kaupapa rā, ā, ka hoatu ki tērā.