Exercise Five

Hei mahi whakarongo

Whakarongo ki te kōrero e whai ake nei, ā, whakautua ngā pātai.

He wāhanga noa iho tēnei nō ngā kōrero a Te Wharehuia Milroy i kitea nei i te pukapuka o Te Kōhure i te whārangi 221.

Ko te kaupapa kōrero i tēnei wā ko te kaupapa o tēnei mea, o te wairua. Nā, ki te whakaaro Māori, otirā, he whakamārama ēnei, ki te whakaaro Māori o mua he wairua tō te tangata e wehe ai ia i te wā e hemo ai te tangata, arā, ka wehe te wairua o te tangata i a ia, i tōna tūpāpaku, i tōna tinana, i tōna kikokiko. Ka wehe te wairua, me te kī ake a ētahi ko tērā wairua i ētahi wā ka noho haere i te taha o te tangata, i ētahi wā ka haere i runga i ngā poroporoaki a ētahi ki a ia i te wā e takoto ana te tinana i runga i te mata o te whenua. Otirā i te wā e ora tonu ana te tangata e āhei ana taua wairua o te tangata ki te wehe atu i roto i te tinana o te tangata, i roto i te kikokiko o te tangata.

Nā, hei tauira ake: I ngā wā e moemoeā ana te tangata kua rewa te wairua o te tangata, kua haere i āna haere. Ka rere haere pea. Ka hīkoi haere rānei, ā, kua hoki mai anō taua wairua ki roto i te tangata. I roto anō i te ao Māori e tino whakapono ana te Māori ki tērā mea, ki te moemoeā, ā, ka mutu, i te wā e mātotoru ana te noho a te tangata, a ngā kuia me ngā koroua, a ngā mātua me ngā whaea, e kore rātou e whakaae kia haere noa atu tētahi ki te ruirui i te tinana o te tangata i te wā e moe ana taua tangata, koi oho ake kua kore e whai wāhi mai tana wairua ki roto i tana tinana. Nā reira, ka tukuna e koe te wairua kia hoki rawa mai ki roto i te tinana. Ki te haere koe ki te whakaoho i taua tangata, ka āta whakaoho noa iho koe i a ia.

Kei wareware i a koe ngā piko, ngā tohu pātai, ngā ira kati me ngā tohutō i ngā wāhi e tika ana.

I te wā e ora ana te tangata, he aha te wā e wehe atu ai te wairua?

Me aha koe i te wā e whakaohotia ana te tangata?

Ko wai te iwi e whakapono ana ki ēnei kōrero?

I te matenga, ka aha te wairua o te tangata?

He aha te kaupapa o te kōrero nei?

Nā wai ēnei kōrero?

Ka taea e te wairua te wehe i te tinana i te moemoeā?

Mēnā he kaha rawa te whakaoho i te tangata ka aha te wairua?